Aferez (Eritrosit, Trombosit, Plazma) Nedir?

Merhabalar,

Genellikle herkesin kan bağışı diye bildiği ve _umuyorum ki_ elinden geldiğince yardım etmeye çalıştığı bir konudur. İnsan, kendi veya sevdiği biri için gerekli olana kadar değerini pek bilmiyor. Özellikle bazı durumlarda bu tür yardımların ne kadar önemli olduğu ve paranın satın alamadığı şeylerin olduğu farkediliyor.

Kan bağışı denilen şey, diğer bir adıyla “tam kan” bağışı, genellikle acil kanamalı bir hasta için gerekli olur ki, ya açık yarası olan birisine kan desteği gerekiyordur veya ameliyat olan bir hastanın kan ihtiyacını karşılamak için kullanılır. Buna çoğumuz aşinayız.

Farklı olan ve çok da bilinmeyen bir bağış türü daha var; aferez bağışı. Halk arasında “beyaz kan” diye de adlandırılıyor. Ayrıca Eritrosit, Trombosit veya Plazma diye de bahsediliyor. Genellikle kan hastalıkları tedavisinde ihtiyaç duyuluyor. Sıklıkla lösemi hastalarında sık ihtiyaç duyuluyor.

Peki nedir bu aferez?

Kandaki; hasta için gerekli olan bölümün (eritrosit, trombosit, plazma) alınıp kalanın bağışçıya geri verildiği bir yöntemdir. Tam kan bağışındaki gibi kişiye baş dönmesi, mide bulanması gibi etkileri olmamaktadır. En azından kişisel tecrübelerimle bunu söyleyebilirim.

Benim bildiğim iki çeşit yöntem var:

1. Birinde iki koldan da makinaya bağlantı yapılıyor. Bir koldan kan alınıyor, makinada gerekli maddeler ayrıştırılıyor ve diğer koldan kalan kısım bağışçıya geri veriliyor.
2. Diğer yöntemde ise tek koldan kan alınıyor, makinada gerekli maddeler ayrıştırılıyor ve aynı koldan kalan kısım bağışçıya geri veriliyor.

2. yöntem daha uzun sürüyor ama son zamanlarda hep bu yöntemin kullanıldığını söyleyebilirim.

Genel olarak işlem 50-60dk civarında sürüyor. Öncesinde test kan alınması, testin çıkması, makinaya bağlanması derken tüm işlem 1,5 saati geçebiliyor. Ancak bağış yapacaklar için tavsiyem, bir dizi/film seçin veya sevdiğiniz bir şarkı listesi, TedX/Podcast tarzı bir içerik bulun ve bağış sırasında bunlarla oyalanın. Zaten bizler değil miyiz sürekli bazı şeyler için vakit bulamayan, dinleyemeyen, dinlenemeyen!

Hangi sıklıkta aferez kan bağışı yapılır?

• Aralarında en az 48 saat olmak koşuluyla haftada 2 defadan fazla olmamak koşulu ile yılda 24 kez trombosit aferezi bağışı yapılabilir.
• Tam kan bağışından en az 4 hafta sonra trombosit aferezi bağışı yapılabilir.
• Trombosit aferezi bağışından sonra tam kan bağışı yapılabilmesi için en az 48 saatlik bir sürenin geçmesi gerekmektedir.

Anlaşılacağı üzere, trombosit vücudumuza zarar veren veya ciddi bir eksiklik yaratan bir şey değildir ki; senede 24 defaya kadar verilebilmektedir.

Ben bir hasta için ilkini Salı günü, ikincisini takip eden Pazar günü olmak üzere, haftada 2 kez vermiştim. Hiçbir sıkıntı yaşamadım. Daha sonra başka bir hasta için benzer şekilde 5 gün arayla 2 kez vermiştim. Yine bir sorun yaşamadım. Gerçi genel olarak hiç sorun yaşamadım. Çoğu hasta veya hasta yakını ile yüzyüze görüşmedim bile. Ancak bağış sonrası gelen içten bir teşekkür her şeye bedel. Şimdiye kadar para teklif edenler, yemek ısmarlamak isteyenler, bir şeyler hediye etmek isteyenler oldu. Halbuki bu insanlar genellikle zor şartlarda, hastaları ile ilgilenmek zorunda olan insanlar ki, bırakın bağışçıyla ilgilenmeyi, kendilerini bile ihmal eder durumdalar. Bu sebeple bu insanlara yük olmadan insanlık vazifemizi yapıp şifa dilemek bence en iyi davranış olacaktır.

İhtiyaç sahibi insanların o anki mağduriyetlerini görünce herkesin bu konuda duyarlı olacağını düşünüyorum. Umarım hiçbir zaman hiçbirimiz için gerek olmaz.

Saygılarımla.